Ustalenie/Zaprzeczenie ojcostwa / Zaprzeczenie ojcostwa
Prawo ustanawia domniemanie, że dziecko, które urodziło się w trakcie trwania małżeństwa pochodzi od męża matki. Tak samo traktowane jest dziecko, które urodziło się przed upływem 300 dni od ustania małżeństwa. Domniemania te mogą być obalone jedynie w postępowaniu sądowym, na skutek pozwu o zaprzeczenie ojcostwa.
Zgodnie z Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym, jeżeli dziecko urodziło się w trakcie trwania małżeństwa lub przed upływem 300 dni od ustania małżeństwa domniemywa się, że jego ojcem jest mąż matki.
Uwaga! Domniemania pochodzenia dziecka od męża matki nie stosuje się do męża pozostającego w separacji, jeżeli urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia separacji.
Należy podkreślić, że z punktu widzenia prawa sam fakt pozostawania mężem matki w momencie urodzenia się dziecka wystarcza, żeby mężczyzna traktowany był jako ojciec. Bez znaczenia pozostaje tutaj to, czy mężczyzna współżył z matką, cierpiał na bezpłodność lub nie było go w kraju. Ma to olbrzymie znaczenie praktyczne, bowiem z ojcostwem oprócz uprawnień wiąże się także szereg obowiązków, takich jak chociażby obowiązek alimentacyjny. Dlatego jeżeli mamy pewność, że dziecko nie pochodzi od nas jedyną możliwością obalenia domniemania ojcostwa i uchronienia się przed związanymi z nim konsekwencjami jest wystąpienie z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa. Z powództwem takim oprócz męża matki mogą wystąpić także sama matka oraz dziecko po ukończeniu 18 roku życia.
Uwaga! Nie można zaprzeczyć ojcostwa, jeżeli dziecko zostało poczęte w następstwie sztucznego zapłodnienia lub zabiegu "in vitro", na który mąż matki wyraził zgodę.
Terminy na wytoczenie powództwa
Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa można wytoczyć jedynie w ściśle określonych terminach, których przekroczenie zawsze spowoduje oddalenie powództwa. Dla sądu bez znaczenia jest, co było przyczyną niedochowania terminu oraz to, czy nastąpiło celowo, czy bez winy osoby występującej z powództwem.
Uwaga! Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa może wytoczyć także prokurator. Prokurator nie jest ograniczony żadnym terminem, dlatego jeżeli nie udało nam się dotrzymać terminu, czasami jedynym rozwiązaniem jest zwrócenie się z wnioskiem do prokuratora, aby to on działając z urzędu wytoczył powództwo. Wniosek kierowany do prokuratora powinien być jednak odpowiednio uzasadniony.
Terminy w których można wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa różnią się w zależności od tego, która z uprawnionych osób z nim wystąpi i kształtują się następująco:
-
Mąż matki może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa jedynie w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu się dziecka. Nie może wystąpić z tego rodzaju powództwem po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności.
-
Matka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swojego męża w ciągu sześciu miesięcy od dnia urodzenia się dziecka.
-
Dziecko, po dojściu do pełnoletności może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa męża swojej matki, jednakże nie później niż w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności.
Uwaga! Zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne po śmierci dziecka.